Kaya Natin

Bella Angeles-Abangan

DID is a word of achievement. WON’T is a word of retreat. MIGHT is a word of bereavement. CAN’T is a word of defeat. OUGHT is a word of duty. TRY is a word for each hour. WILL is a word of beauty. CAN is a word of power. I think I can... The title engine that tried, then could and did.



Ang tula sa itaas ay napakaganda at namumukod. Lalo na ang mensahe na gustong iparating ni Margaret Gisbone Powers.

“May magandang salita na dapat gawin at may mga salita na ating iwasang sabihin.”

Itanim natin sa puso ng mga bata iyong mga salitang. “Kaya ko Inay. Magagawa ko ito Itay. Madali lang po iyan.”

Iyong mga batang ating ikukuwento ay lalong makakaunawa kung may role model silang matutunghayan.

“Kaya ba ninyong magtulungan at magmahalan katulad nating magkakapatid? Maging sa inyong paglaki, pag-aaral o kapag may sarili na kayong pamilya ay nariyan pa rin ang salitang kaya ninyong magdamayan. Kaya ninyong magtulungan.”

Narito ang isang kuwento ng pagtutulungan at pagmamalasakitan. Tumawag sa telepono si Maricel sa nakababatang kapatid na si Raul. Ito ay kukuha ng examination sa Philippine Military Academy upang maging kadete.

“Raul, kukuha ka ng eksamen bukas? Tandaan mo kayang-kaya mo iyan. Makakapasa ka. Pagbutihan mo at bukas dadaan ako upang dalhan ka ng gusto mong sandwich at pera. Ipagdarasal ka namin ni Celia...”

“Salamat kuya. Hayaan mo gagawin kong lahat ang aking makakaya. Ikaw ang aking idolo. Lahat ng kunin mong exams ay laging patok. Sige kuya, thanks for the inspiration.”

Narito pa ang isang istorya tungkol sa mag-amang German at Rene. Maagang namatay ang ina ni Rene. Tanging ama at Lola niya ang kanyang kasama sa bahay. Ang pagpapalakas ng loob ay laging ginagawa ni German. Laging pinapayuhan nito na marami siyang tagong kakayahan o potensyal na kailangang gamitin at ilaban.

Noong kumuha si Rene ng eksamen sa Philippine Science High School ay alam ni German na makakapasa ang kanyang anak. Ibinili pa nga niya ito ng Encyclopedia sa Science noon. Tinuruan niya si Rene ng Math kaya’t laging ito ang panlaban ng eskuwelahan sa Iloilo. Pambato rin si Rene sa mga paligsahan sa essay writing at iba pa.

Noong kumuha si Rene ng exam ay paulit-ulit ang wika ng ama. “Anak mangunguna ka...”

Naroon si German sa loob ng compound ng paaralan. Nakaupo siya roon at nagdarasal. Walang tigil ang kanyang dasal at bulong sa anak na kumukuha ng eksamen sa loob ng gusali.

“Anak, pagbutihan mo, nariyan ang Holy Spirit sa iyo... kaya mo, anak...” Tuwang-tuwa si Rene nang makatapos siya ng eksamen. Alam niyang makakapasa siya sapagkat ang mga tanong ay kanyang nasagot lahat.

Iyon ang bunga ng matiyagang pagsubaybay ng kanyang ama. Ang ibinigay na motto ni German sa anak: “Kung kaya nila ay kayang-kaya ko rin.”

Ito ang tanong ni Rene sa ama noong pabalik na sila sa Iloilo. Naroon sila sa deck ng bapor:

“Paano ka itay kung i-stay in ako sa Philippine Science?”

“Madali iyan anak. Maninirahan ako sa Maynila. Kaya ko pang kumuha ng maliit na kuwarto na uuwian mo tuwing darating ang Sabado ng umaga. Kaya ko pa rin ang magtrabaho. At kaya mong manguna sa klase, hindi ba?”

“Tatay, kayang-kaya ko dahil magaling ang titser ko – ikaw.”